Văn hóa Soi Nhụ là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng của vùng vịnh Hạ Long, nổi bật với những giá trị truyền thống sâu sắc. Được hình thành từ hàng thế kỷ trước, văn hóa này không chỉ phản ánh đời sống tinh thần mà còn thể hiện bản sắc riêng của người dân nơi đây, mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo và thú vị. Hãy cùng Hạ Long Media khám phá những nét đặc sắc trong văn hóa này và hiểu hơn về di sản văn hóa quý báu của vùng vịnh Hạ Long.
Đôi nét về nền văn hóa Soi Nhụ độc đáo
Nguồn gốc của tên gọi
Tên gọi văn hóa Soi Nhụ được gọi theo tên địa điểm khảo cổ học Soi Nhụ thuộc Vịnh Bái Tử Long, là nền văn hóa của người tiền sử được các nhà khảo cổ học Việt Nam phát hiện năm 1964 và khai quật năm 1967. Theo TS Hà Hữu Nga, Viện Khảo cổ học, văn hóa Soi Nhụ có niên đại tương đương với các nền văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn. Và có thể có nguồn gốc từ 25.000 năm trước, ngang với văn hoá Ngườm ở Thái Nguyên.
Điểm chính về cư dân văn hóa Soi Nhụ
Các kết quả khảo cổ học cho thấy cư dân Soi Nhụ cư trú chủ yếu trên các đảo đá vôi của Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái Tử Long, bao gồm cả Cát Bà, Hải Phòng, các huyện Vân Đồn, Cẩm Phả, Hoành Bồ, khu vực Hòn Gai, Kinh Môn, Đông Triều thuộc Quảng Ninh và Hải Dương. Phương thức kiếm sống của họ là săn bắt, hái lượm và khai thác nhuyễn thể nước ngọt với công cụ lao động được chế tác bằng đá có hình dáng không ổn định, kỹ thuật chế tác đơn giản bằng phương pháp ghè đẽo một mặt, phương pháp chặt bẻ và rất ít tu sửa.
Nét đặc sắc của nền văn hóa Soi Nhụ so với các nền văn hóa khác
Văn hóa Soi Nhụ, một phần không thể tách rời của đời sống cộng đồng người Hạ Long xưa, mang trong mình những giá trị độc đáo và khác biệt so với nhiều nền văn hóa khác trên cả nước:
- Văn hóa Soi Nhụ chủ yếu phân bố trong khu vực các đảo đá vôi thuộc Vịnh Hạ Long, bao gồm cả đảo Cát Bà, Bái Tử Long. Các di chỉ Văn hóa Soi Nhụ còn phân bố tại các hang động đá vôi ven bờ các vịnh biển ấy thuộc các huyện Cẩm Phả, TP.Hạ Long, huyện Hoành Bồ, thị trấn Uông Bí, huyện Kinh Môn (Hải Dương); huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng).
- Đây là nền văn hóa hang động, cửa sông, thềm biển, mà tầng văn hóa cấu tạo chủ yếu vỏ ốc núi, ốc suối cùng một số loài nhuyễn thể nước ngọt khác. Bên cạnh những thành phần này còn lượng đáng kể các di tích xương cốt động vật có vú. Tuy hiếm, nhưng xuất hiện các loài động vật thân mềm biển trong tích tụ văn hóa.
- Khác các Văn hóa Hòa Bình và Bắc Sơn, trong tích tụ tầng Văn hóa Soi Nhụ rất hiếm các loại cuội nguyên liệu, công cụ đá, mảnh tước và gốm.
- Một số công cụ tìm thấy đều không có hình dáng ổn định. Kỹ thuật chế tác đơn giản, chủ yếu bằng thủ pháp ghè đẽo một mặt, phương pháp chặt bẻ và rất ít tu sửa hệ thống, quy chỉnh. Có vẻ như nhiều công cụ chặt đập thô đều chế tác từ đá vôi nên rất khó phân biệt với những mẩu đá vôi vỡ tự nhiên hoặc do những người đời sau làm vỡ để lại.
- So các cư dân Hòa Bình, Bắc Sơn cùng thời thì cư dân Soi Nhụ có lẽ gần gũi biển nhiều hơn, trực tiếp hơn. Một số bằng chứng khai thác biển phát hiện tại các hang Soi Nhụ, Tiên Ông, Bồ Quốc… nhưng niên đại của chúng cần nghiên cứu thêm.
- Đối với hai nền Văn hóa Hòa Bình và Bắc Sơn cùng thời, có lẽ Văn hóa Soi Nhụ có những mối liên quan, ảnh hưởng qua lại với Văn hóa Bắc Sơn nhiều hơn, thường xuyên hơn và thuận lợi hơn. Điều đó phần nào thể hiện qua các rìu mài lưỡi dạng Bắc Sơn phát hiện tại hang Soi Nhụ và một số hang động khác ở Hoàng Bồ và trên đảo Cát Bà. Các công cụ mài lưỡi gợi lại hình dáng rìu Bắc Sơn còn thấy phổ biến tại các địa điểm ngoài trời như Hòn Ngò, Núi Hứa…
Xem thêm
- Top 6 khu vui chơi trẻ em ở Móng Cái lành mạnh, sạch sẽ nhất
- Top 7 quán cơm ngon ở Móng Cái đặc sắc nhất
Xem các di tích của nền văn hóa Soi Nhụ ở đâu khi du lịch đến Quảng Ninh?
Ngoài khu vực khu khảo cổ Soi Nhụ tại Vịnh Bái Tử Long, thuộc tỉnh Quảng Ninh, khi đi du lịch đến Quảng Ninh, nếu muốn tìm hiểu thêm về văn hóa Soi Nhụ qua các di vật được trưng bày, bạn có thể đến Bảo tàng Quảng Ninh. Đây là bảo tàng tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Ninh, nằm ở số 165 đường Nguyễn Văn Cừ, thành phố Hạ Long. Bảo tàng này có nhiều phòng trưng bày về lịch sử, văn hóa, địa chất và sinh thái của tỉnh Quảng Ninh, bao gồm cả văn hóa Soi Nhụ. Bạn có thể xem các hiện vật gốm, công cụ đá, trang sức và than hoa của văn hóa Soi Nhụ tại phòng số 5 của bảo tàng.
Nền Văn hóa Soi Nhụ là một phần không thể thiếu trong di sản văn hóa của người Hạ Long và là minh chứng cho sự phong phú đa dạng của văn hóa dân tộc Việt Nam. Việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa này không chỉ giúp bảo tồn lịch sử mà còn tạo ra cơ hội kết nối, giao lưu giữa các thế hệ và du khách. Nếu có cơ hội du lịch đến tỉnh Quảng Ninh xinh đẹp, khám phá các di tích của nền văn hóa Soi Nhụ sẽ là một gợi ý thú vị mà Hạ Long Media tin rằng đáng để du khách tham khảo!
